De traditionele top drie in Nederland bestaat uit Ajax, Feyenoord en PSV. Maar AZ schuurt daar al twintig jaar tegen aan. De bekroning op het werk in Alkmaar vond plaats in 2009 toen het kampioen werd in de Eredivisie. Ook Europees zijn de Alkmaarders al jaren een constante factor voor Nederlandse coëfficiëntpunten. In dit artikel duiken we dieper in de prestaties van AZ in Europa.
Historie Europese prestaties van AZ
Van de laatste 21 seizoenen wist AZ zich slechts drie keer niet te kwalificeren voor Europees voetbal. Elk ander seizoen werd er Champions League (1x), UEFA Cup/Europa League (14x) of Conference League (3x) gespeeld. Een erg knappe prestatie van AZ, waarin het ook de nodige punten wist te behalen.
Drie seizoenen willen we eruit lichten. Voor de eerste gaan we terug naar het seizoen 1980/81. Met o.a. Kees Kist, John Metgod en Kristen Nygaard in de gelederen wist AZ de finale van de UEFA Cup te halen. Daarin verloor het helaas, over twee wedstrijden, met 5-4 van Ipswich Town.
Door naar het seizoen 2004/05 toen AZ de finale van de UEFA Cup nét niet wist te bereiken. In de halve finale werd de eerste wedstrijd, uit in Lissabon, tegen Sporting met 2-1 verloren. Thuis won AZ met dezelfde cijfers waardoor er een verlenging aan te pas kwam. Daarin werd de 3-1 gescoord maar in de allerlaatste seconde van de verlenging maakten de dekselse Portugezen de 3-2.
De laatste grote prestatie van AZ in Europa dateert slechts van een paar jaar geleden. In 2022/23 werd de halve finale van de Conference League bereikt. De heenwedstrijd tegen West Ham werd, na een 0-1 voorsprong, met 2-1 verloren. In de terugwedstrijd in Alkmaar bleef het lang spannend maar delfde het uiteindelijk het onderspit met 0-1.
Coëfficiëntpunten AZ in Europa
Zoals gezegd speelde AZ bijna elk seizoen in de afgelopen twintig jaar Europees voetbal. Daarin had het een groot coëfficiëntenaandeel voor Nederland, zie in onderstaande het percentage tussen haakjes. We hebben de prestaties van de afgelopen tijd op een rijtje gezet.
Seizoen | Prestatie | Coëfficiëntpunten (% NL) |
2004/05 | 1/2 finale UEFA Cup | 24.000 (33%) |
2005/06 | 1/16 finale UEFA Cup | 11.000 (24%) |
2006/07 | 1/4 finale UEFA Cup | 16.000 (28%) |
2007/08 | Groepsfase UEFA Cup | 6.000 (20%) |
2009/10 | Groepsfase CL | 8.000 (14%) |
2010/11 | Groepsfase EL | 7.000 (10%) |
2011/12 | 1/4 finale EL | 18.500 (27%) |
2012/13 | Kwalificatie EL | 0.000 (0%) |
2013/14 | 1/4 finale EL | 17.000 (48%) |
2015/16 | Groepsfase EL | 6.000 (17%) |
2016/17 | 1/16 finale EL | 9.500 (21%) |
2018/19 | Kwalificatie EL | 1.000 (2%) |
2019/20 | 1/16 EL | 12.500 (27%) |
2020/21 | Groepsfase EL | 8.000 (17%) |
2021/22 | 1/8 finale ECL | 14.000 (15%) |
2022/23 | 1/2 finale ECL | 24.000 (36%) |
2023/24 | Groepsfase ECL | 7.000 (14%) |
2024/25 | … | 5.000 (11%)* |
Als je bedenkt dat er per jaar 5/6 Nederlandse clubs actief zijn in Europa dan zijn de percentages punten die AZ behaalt per seizoen over het algemeen erg hoog.
Op de huidige ranglijst van de Europa League staat AZ met zeven punten op een keurige 19e plaats. We schrijven keurig omdat er al tegen Athletic Bilbao, Tottenham Hotspur, Fenerbahçe en Galatasaray werd gespeeld. De eerste twee gingen uit nipt verloren en thuis won AZ van Fenerbahçe en speelde het gelijk tegen Galatasaray. Naast deze grootmachten werd er ook nog gewonnen van Elfsborg. Op het programma staan nog twee uitwedstrijden in het Oosten van Europa tegen Ludogorets en Ferencvárosi. En tussendoor speelt AZ nog in Alkmaar tegen AS Roma. Negen punten lijken genoeg voor plaatsing bij de eerste 24, één overwinning in de resterende drie duels volstaat dus voor plaatsing voor de knock-outfase van de Europa League.
Toekomst in Alkmaar
Er is een aardig fundament gelegd in Alkmaar. Per 1 december is Merijn Zeeman aangetreden als algemeen directeur als opvolger van Robert Eenhoorn. De oud-honkballer heeft die functie tien jaar bekleed, waarin AZ dus de nodige successen heeft geboekt. De jeugdopleiding floreert, partners als het online casino van Kansino zijn binnengehaald en de afgelopen jaren vonden er verschillende grote uitgaande transfers plaatst. Zo werden topspelers als Teun Koopmeiners, Tijjani Reijnders en Vangelis Pavlidis voor vele miljoenen verkocht. De volgende stap is dat AZ dit soort spelers iets langer bij zich kan houden. En dat zou zomaar kunnen want de volgende, gouden, lichting dient zich alweer aan. Talenten als Wouter Goes, Dave Kwakman en Kees Smit wonnen in 2023 de Youth League. In de knock-outfase werden o.a. de jeugdteams van FC Barcelona en Real Madrid uitgeschakeld.
Dat AZ zich blijft ontwikkelen is ook wel nodig want de concurrentie doet dat ook. Zo klopt FC Twente steeds meer op de deur en is ook FC Utrecht bezig aan een ijzersterk seizoen. AZ staat momenteel op de zesde plaats in de Eredivisie. Die plek zou op het einde van het seizoen play-offs betekenen (hier schreven we laatst nog een stuk over). De kans op het missen van Europees voetbal wordt dan een stuk groter. De Eredivisie lijkt in de breedte dus sterker te worden. Een mooie uitdaging voor AZ om ook de komende twintig jaar nog steeds goed vertegenwoordigd te zijn in Europa.